Voleybol, file ile ikiye bölünmüş bir oyun alanı üzerinde iki takım tarafından
Beyzbol’’un çıkış tarihi, her ne kadar kesin olarak bilinmese de 18.yy’da “Rounders” isimli İngiliz oyunundan geliştiği sanılır. 1846 yılında ABD’’de New Jersey’de yapılan beyzbol maçı, kurumsal ilk beyzbol maçı olarak sayılır.1846’’daki maçtan sonra insanların ilgisini büyük ölçüde çeken beyzbol, hızlı bir şekilde yaygınlaşmaya başladı. Önceleri amatör olarak oynanan bu oyuna rekabet çok olduğu için profesyonel oynanmaya başladı ve 1871’’de Ulusal Profesyonel Beyzbol Oyuncuları Birligi kuruldu. Fakat bu birlik 1876 yılında adını değiştirerek Profesyonel Beyzbol Kulüpleri Ulusal ligi oldu. Amatör ve Profesyonel olarak oynanan Beyzbol oyunu git gide daha da heyecanlı ve ilgi çekici bir hale geldi ve 1901 yılında Amerikan Ligi kuruldu. Amerikan Liginin kurulmasından iki yıl sonra ilk defa iki ligin şampiyonları birbiriyle maç yaptı ve 1905 yılında liglerin karşılıklı anlaşmasıyla Dünya Serileri ismi altında iki ligin şampiyonları karsılaşırlar ve böylece beyzbol sezonunu bitirirler.
Beyzbol sporunun ilk defa uluslararası alanda yer alması, 1904 yılında St.Louis olimpiyatlarında yapılan gösteri maçı olmuştur. Ve bu gösteri maçı 1912 yılında, Stockhom olimpiyatlarında da tekrarlanmıştır. İkinci gösteri maçından tam 26 yıl sonra 1938 yılında Uluslararası Beyzbol Federasyonu kuruldu ve Londra’da Beyzbol için ilk defa Dünya Kupası müsabaka maçı düzenlenmiştir. Giderek büyüyen bu spor daha sonraları Avrupa ve Asya Beyzbol Federasyonlarınızda kurulmasına sebep oldu. Beyzbol, Olimpiyatlarda ilk resmi girişini, 1992 yılında Barcelona Olimpiyatlarında imza atmıştır.
Beyzbol, 27 metrelik bir kare alanda oynanır. Sahanın etrafı çitle çevrili olur ve saha iç alan, dış alan olarak ikiye ayrılır. Kare seklindeki sahanın her bir kösesi bir kale olur ve bu kalelerden bir tanesi sayı kalesi olarak sayılır ve diğer kaleler bu kale sayısının saat yönünün tersine gidilerek 1’den 3’e kadar sıralanır. Sayı kalesinde plastikten beyaz bir plaka bulunurken diğer kalelerde küçük birer yastık bulunur. İç alanın ortasında ‘Pitcher’ adında bir tümsek yer alır. Kalelerin, kaleler arasındaki yolların ve fırlatma tümseğinin dışındaki her yer çimle kaplı durumdadır.
Beyzbolda takımlar dokuzar kişiden oluşur, müsabaka ise dokuz devreden oluşmaktadır. Her bir devrede sırasıyla takımlar hücum hakkına sahip olur ve ilk hücum hakkını deplasman takımı daha sonra ev sahibi takımı hücum hakkını kullanır. Sahada hücum yapacak takımdan battery yani topa sopasıyla vuracak olan tek kışı durur. Topa vuracak (batter) adamın 18 metre uzağında rakip takımdan ‘Pitcher’ yani topu fırlatacak kişi durur. Batter’’in arkasında savunma yapan takımdan ‘Catcher’, yüzüne top gelmesine karsı önleyecek kask ile durur. Catcher elinde büyük eldivenle duran kişidir ve Catcher’ında arkasında sakatlık olup olmadığını kontrol edecek hakem bulunur.
Pitcher, topu fırlatır ve hücum da olan takımın batter’si elindeki sopayı sallayarak topu var gücüyle uzağa atmaya çalışır, topu ıskalar ise catcher da tutarsa ‘Strike’ olur ve 3 Strike sonunda topa vuran kısının hücum hakkı biter ve yerine başka vurucu alırlar. Topa vuran kişinin üç defa Strike yapıp hücum hakkının bitmesine ‘out’ denir. Hücum takımının üç kere out yemesi sonunda da hücum hakkını kaybeder. İki takımda birer kez hücum yaptıktan sonra ilk devre biter. Hakem Pitcher’in attığı topu beğenmezse uyarır ve bu olaya ‘ball’ denir, dört defa ball yapıldığında ‘base’ ceza alınır. Base’ler basitçe sayı kalesinden haricindeki üç kaledir yani üç base vardır. Batter topa isabetli vurursa ilk baseye koşar, baseye koşması esnasında savunmadaki takımın oyuncuları topu yakalamaya çalışır, yakaladıkları tekdirde kale bekçilerine ulaştırmaya çalışacaktır. Eğer batter diğer takım topu yakalayıncaya kadar üç kaleyi birden tamamlayıp vuruşu yaptığı yere gelirse sayıyı almış olur. Batter iki kale arasında koşarken, savunma takımı topu yakalayıp kale bekçisine getirirse ya da topu yakalayan oyuncu batter’i yakarlarsa batter out olur ve oyun dışı kalır. Veya batter topa vurduğu zaman top çitleri geçerse bu ‘sayı turu vurmak’ anlamına gelir. Topun yakalanması imkansız olduğu içinde topa vuran kışı kaleleri yavaşça geçip şovunu yaparak sayı turunu tamamlar.
topla oynanan bir takım sporudur.12 kişi ile oynanır
Oyunun amacı, topu filenin üzerinden göndererek rakip takımın oyun alanına değmesini sağlamak ve rakip takımın aynı amaca ulaşmasını ise önlemektir. Takımların topu rakip alana gönderirken topa en az 1 kere kendi sahaları içinde vurulmalıdır. En fazla üç kere değebilirler, blok teması ile 4 kere değme hakları vardır.
Top oyuna servis ile sokulur, servisi atan oyuncu topu filenin üzerinden rakip alana gönderir, topun oyun alanına değmesi, harice gitmesi veya bir takımın hata yapmasına kadar devam eder.
Voleybolda bir rally kazanan takım bir sayı alır (Rally Sayı Sistemi). Servisi karşılayan takım rallyi kazandığında bir sayı ve servis kullanma hakkı kazanır. Hakem oyuncuların birine sarı kart verir ise oyuncunun bulunduğu takım 1 sayı ceza alır eğer servis onlarda ise servis haklarını kaybederler ve servis diğer takıma geçer hakem kırmızı kart verir ise kırmızı kart yiyen, o setliğine oyundan çıkar ve oyuncuları saat yönünde bir pozisyona dönerler. Spor salonlarında, plajda veya çimde oynanabilir. Ve saha ölçüleri 9/6 m dir.
ABD’nin Massachusetts eyaletinde, Genç Erkekler Hıristiyan Birliği (YMCA) adındaki spor kulübünde çalışan beden eğitimi öğretmeni William G. Morgan tarafından tasarlandı (9 Şubat 1895). Bir kapalı alan sporu olarak 1895’te oynanmaya başlandı. Morgan, bu oyunu “mintonette” olarak adlandırmıştı; daha sonraları topa yere değmeden vurma ilkesinden (vole) yola çıkılarak “voleybol” adı önerildi ve oyun bu adla tanındı. İlk kez Morgan tarafından kaleme alınan voleybol kuralları, YMCA ile Üniversiteler Ulusal Spor Birliği (NCAA) ’ nın ortak çalışması sonunda 1916’da yeniden düzenlendi. ABD ‘de kısa sürede tutulan voleybol, I. Dünya Savaşı sırasında ABD askerleri aracılığıyla Avrupa’ya da geçti. Sporun, çeşitli ülkelerde uzun bir dönem bağımsız bir çizgide gelişmesinden sonra, 1947’de Paris’te Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB) kuruldu.İlk Dünya Şampiyonası 1949 yılında erkekler, 1952'de kadınlar tarafından oynanmıştır. Günümüzde, merkezi İsviçre’nin Lozan kentinde bulunan FIVB ‘ ye 160’tan fazla ülke üyedir.
Pasör: Smaçörlere top dağıtan oyuncudur. 3 numarada oynar. Oyunu asıl yönlendiren oyuncudur. Pasörün kötü pas atması halinde smaçöre daha çok görev düşer ve hücumdaki etki azalır. Pasör oyun süresi halinde birçok farklı yerde yer alabilir.
Pasör Çaprazı: Pasör servise geçtiğinde öne gelen ve genellikle uzun pasla hücum eden oyuncu. 2 numara oyuncusu da denilebilir. Bu oyuncu 4-2 taktiğinde görev almaz.
Smaçör: 4 numarada oynayan ve genellikle uzun pasla hücum eden oyunculara denir. Sahada bu görevde oynayan 2 oyuncu bulunur. Birisi servise geçtiğinde diğeri (yani “çaprazı”) öne geçer, bu nedenle 4 numaradan sürekli olarak hücum yapılabilir.
Orta Oyuncu: 3 numaradan oynayan ve kısa, kurşun paslarla hucüm eden oyunculara denir. Bu görevde 2 oyuncu sahada yer alır. Birisi servise geçtiğinde diğeri (yani “çaprazı”) öne geçer, bu nedenle 3 numaralı bölge de sürekli hücum bölgesidir.
Libero: Takımın 6. oyuncusudur. Farklı renkli (genellikle takım formasının tam zıt renginde) forma giyer, diğer oyunculardan farklı olarak oyuncu listesinde adının yanında bir “L” ibaresi bulunur ve bu ibare bu oyuncunun o maç sırasında başka bir görevde kullanılamayacağını gösterir. Takımın savunma oyuncusudur. Oyun sırasında servis atılmadan önce, takımının o sırada savunmada olan oyuncularından biriyle yer değiştirebilir. Bu yer değiştirme, sahanın arka alanından gerçekleştirilir. Arka alanda parmak pas ve manşet alabilirken, topu 3 metre içinde parmak pasla alamaz. Yerine geçtiği oyuncu 4 numaraya geldiğinde ya da başka bir oyuncuyla değişmesi gerekiyorsa oyundan çıkar. Her iki durumda da oyuna tekrar girebilmesi için bir sayı beklemelidir. Servis atamaz ve 3 metre içinden hücum yapamaz. Arka alandan hucüm yapabilir, ancak zıplayamaz. 3 metre içinde hoplayabilir. Arkaya gelen topları parmakla alamaz ama alabilir de. Diğer iki oyuncuyla yer değiştirirken hakeme göz kırpmak suretiyle izin almalı koçuyla da en azından bir göz teması kurmalıdır. Farklı renkte forma giymesinin sebebi voleyboldaki estetik algı ile ilgilidir. Bazen karşı takımın formasını giyebilirler.
[1]
Oyuncunun malzemeleri forma, şort, çorap ve spor ayakkabısıdır. Oyuncuların formaları 1’den 18’e kadar numaralandırılır.Takım kaptanının formasında, göğüs numarasının altında bir şerit olmalıdır. Diğer oyunculardan farklı renkte olan (libero oyuncuları haricinde) ve/veya kurallara uygun numarası bulunmayan formaların giyilmesi yasaktır. Oyuncular riski kendisine ait olmak kaydıyla gözlük ve lens takabilirler.
Oyunda olmayan oyuncular oyun esnasında ısınma sahasında, molalarda ve teknik molalarda kendi oyun alanlarının arkasındaki serbest bölgede topsuz olarak, set aralarında serbest bölge içinde top kullanarak ısınabilirler.
Filenin önünde bulunan üç oyuncu ön hat oyuncusudur ve 4 (ön-sol), 3 (ön-orta), 2 (ön-sağ) numaralı alanlarda dururlar.Diğer üç oyuncu geri hat oyuncusudur ve 5 (geri-sol), 6 (geri -orta), 1 (geri-sağ) numaralı alanlarda dururlar.
Uzun Pas: Genellikle 4 ve 2 numaralı oyunculara atılan yüksek pastır.
Kurşun Pas: 4 ve 2 numara oyuncularının hücumlarını hızlandırmak amacıyla atılan, file köşelerine doğru ve fileye paralel olarak atılan kısa ve hızlı pastır.
Kısa Pas: 3 numara oyuncularına atılan pastır, hızlı hücumu sağlar ve karşı takımı savunması yerine yerleşmeden yakalama amacı taşır. Yüksekliği ve zamanlamasına göre; 3 çeşidi vardır.
Erken kısa: 3 numara oyuncusu, top pasöre ulaşmadan önce hareketlenir ve top pasörle buluştuğunda havada olur.
Normal kısa: 3 numara oyuncusu, top pasöre giderken hareketlenir ve top pasörle buluştuğunda zıplar,topla en yüksek noktada buluşup, topa vurur.
Geç kısa: 3 numara oyuncusu, topa düşmeye başladığı noktada vurur.
4–2: İki pasör, iki smaçör ve iki orta oyuncu ile sahaya çıkılan taktiktir. Pasörler arka alanda savunma oyuncusu olarak sayılırken öne geldiklerinde pas atmakla görevlidirler. Hücum görevinin sürekli olarak iki oyuncuda olması, bu taktiğin zayıf yönüdür.
5-1: Tek pasör, iki smaçör, iki orta oyuncu ve bir pasör çaprazıyla sahaya çıkılan taktiktir. Pasör arka alana geçtiğinde, öncelikli olarak bir savunma oyuncusudur. Top pasöre gelirse, pasör topu karşılar ve pası atmakla yükümlü olan oyuncu pasör çaprazı olur, aksi takdirde pasör 3 metre içine kaçarak pasını atar ve yeniden savunma pozisyonunu alır. Pasörün arkada olduğu pozisyon takımın 3 oyuncusunun hücum edebildiği, dolayısıyla güçlü oldukları pozisyondur.
Modern 4-2: İki pasör, iki smaçör, iki orta oyuncu ile oynanır. 4-2′den farkı, pasörlük görevinin arka alanda bulunan pasöre ait olmasıdır, öne geçen pasör, pasör çaprazı gibi oynar ve takım sürekli olarak 3′lü hücum yapabilir.
- Oyun alanı, 18x9 m ölçülerinde bir dikdörtgendir ve her yönde en az 3 m genişliğinde olan bir serbest bölge ile çevrilmiştir.Oyun sahasının üzerinde bulunan serbest oyun boşluğu, her türlü engelden arındırılmış olmalıdır. Serbest oyun boşluğu, oyun sahası yüzeyinden ölçüldüğünde en az 7 m yüksekliğinde olmalıdır. Sahayı çevreleyen çizgiler 5 cm kalınlığındadır.
- Oyun Sahasının Yüzeyi:
Sahanın yüzeyi düz, yatay ve yeknesak olmalıdır. Oyuncular için sakatlanmaya yol açacak herhangi bir tehlike teşkil etmemelidir. Pürüzlü ve kaygan yüzeylerde oynanması yasaktır.FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında sadece tahta veya sentetik bir yüzeyin kullanılmasına izin verilir. Bu yüzey daha önce FIVB tarafından onaylanmış olmalıdır. Kapalı salonlarda oyun alanının yüzeyi açık renkte olmalıdır. FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında çizgiler için beyaz, oyun alanı ve serbest bölge için farklı renkler kullanılmalıdır.Açık hava sahalarında drenaj amacıyla her metre için 5 mm lik bir eğime müsaade edilir. Saha çizgilerinin sert bir maddeden oluşturulması yasaktır.
- Oyun Alanının Üzerindeki Çizgiler:
Bütün çizgiler 5 cm genişliğindedir. Çizgiler, zeminin ve diğer çizgilerin renklerinden farklı ve açık renkte olmalıdır.
İki yan ve iki dip çizgi oyun alanını belirler. Yan ve dip çizgilerin her ikisi de oyun alanının boyutlarına dahil olarak çizilir.
Orta çizginin tam ortası oyun alanını 9x9 m boyutlarında iki eşit alana böler ; bununla beraber orta çizgi kalınlığının, bütünüyle, her iki oyun alanının da sınırları içerisinde olduğu kabul edilir. Bu çizgi filenin altından iki yan çizgi arasında uzanır.
Her oyun alanında, arka kenarı, orta çizginin tam ortasından 3 m geride çizilmiş bir hücum çizgisi, ön bölgeyi belirler.
Her oyun alanında ön bölge orta çizginin tam ortası ve hücum çizgisinin arka kenarıyla sınırlıdır. Ön bölgenin yan çizgiler dışında serbest bölgenin sonuna kadar uzandığı varsayılır.
Servis bölgesi, her dip çizginin gerisinde 9 m genişliğindeki sahadır.Bu bölgenin yan sınırları, dip çizgilerden 20 cm geriye, yan çizgilerin uzantısı olarak çizilen 15 cm uzunluğunda iki kısa çizgiyle belirlenir. Her iki kısa çizgi de servis bölgesinin genişliğine dahildir.Servis bölgesinin derinliği serbest bölgenin sonuna kadar devam eder.
- Oyuncu değiştirme bölgesi:
Oyuncu değiştirme bölgesi, her iki hücum çizgisinin yazı hakemi masasına kadar olan uzantısı ile sınırlıdır.
Libero değişim bölgesi, serbest bölgenin, takım sıraları tarafındaki bir bölümü olup, hücum çizgisi uzantısından dip çizgiye kadar olan alanla sınırlandırılmıştır.
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında ısınma sahaları yaklaşık 3x3m boyutlarında, serbest bölgenin dışında ve oturma sıralarının bulunduğu taraftaki köşelerde yer alır.
Yaklaşık 1x1 m boyutlarında olan ve 2 sandalye bulundurulan bir ceza sahası, her bir dip çizgi uzantısının dışında olacak şekilde, kontrol sahası içinde yer alır. Bu sahalar 5 cm genişliğinde kırmızı bir çizgiyle sınırlandırılabilirler.
File, düşey olarak orta çizginin üstünde yer alır ve erkekler için 2.43 m, bayanlar için 2.24 m yüksekliğindedir.File, 1 m genişliğinde, 9.50 ile 20 m uzunluğundadır ve 20 cm lik karelerden oluşan siyah iplerden yapılmıştır. Anten, 1.80 m uzunluğunda ve 10 mm çapındadır. Antenlerin her birinin 80 cm lik üst kısımları filenin üzerinde devam eder. Antenler filenin bir parçası sayılır ve geçiş boşluğunun yan sınırlarını belirler.
Top, içinde lastik veya benzeri bir maddeden bir kesenin bulunduğu esnek deri ya da sentetik deriden yapılmış ve küresel şekildedir. Tek bir açık renk ya da renk kombinasyonu kullanılabilir. Uluslararası resmi müsabakalarda kullanılan topların sentetik deri maddesinin ya da renk kombinasyonlarının FIVB standartlarına uyması gereklidir. Çevresi 65–67 cm ve ağırlığı 260-280 gr’ dır. İç basıncı 0.30-0.325 kg/cm²’dir. (294.3-318.82 mbar veya hPa)
Yasaklı Malzemeler:
Herhangi bir sakatlığa sebep olacak veya rakibe oranla avantaj sağlayacak her türlü eşya yasaktır.
Oyuncular gözlük veya lens takabilir ancak sorumluluk kendisine aittir.
Kaptanlar:
Kaptanlar kendi takımlarından sorumludurlar.
Maç öncesi takım cetvelini imzalar ve kurada takımını temsil eder.
Sayı Kazanmak:
Bir takım 3 şekilde sayı elde edebilir.
Rakip sahanın zeminine top temas ettiği zaman
Rakip takımın bir hatası sonucu(oyun kurallarına aykırı bir davranış yapılması)
Rakip takım herhangi bir ihtar (uyarı) aldığında
Setler:
Bir takım en az 2 sayı farkla 25 sayıda olduğu zaman seti kazanmış olur. 24-25 olduğu durumlarda set 2 sayı fark oluşana kadar devam eder.
3 set alan takım maçı kazanmış olur. 2-2’ lik durum eşitliğinde 5. Set oynanır. 5. Set 2 sayı farkı kuralıyla birlikte 15 sayı üzerinden oynanır.
Saha Seçimi Ve İlk Servisi Atacak Takımın Seçimi:
Oyunun başında baş hakem tarafından kura atışı yapılır. Bu şekilde saha ve ilk servisi atacak takım belirlenir.
Kurayı kazanan takımın iki seçeneği vardır. Ya ilk servisi kullanmayı seçer ya da sahayı seçer. İlk servisi kullanacak takım filede ilk ısınacak takımdır.
Oyundaki Oyuncu Sayısı:
Her takımın oyunda 6 oyuncusu bulunur.
Dönüşler:
Dönüşteki sıra başlangıç dizilişi ile başlanır. Set bitene kadar ve oyuncuların pozisyonları ile kontrol edilir.
Bir takım servis karşılıyorsa eğer servis atma hakkı kazanırsa o takımın oyuncuları saat yönünde bir pozisyon dönerler.
[2]
